Η «Εμινέ» του Γιώργη Καράτζη

Μαζί με πολλούς άλλους συμμερίζομαι την άποψη ότι η ‘’Εμινέ’’ , το έργο του Γιώργη Καράτζη, είναι ένα έργο που δεν παρουσιάζει την ηλικία του δημιουργού του, όταν το έργαψε ήταν 18 χρόνων, αλλά είναι κι ένα έργο που ήρθε μα και έρχεται αντιμέτωπο με οτιδήποτε εμποδίζει πανανθρώπινες αξίες όπως την αγάπη, το ανθρώπινο περιβάλλον, τις ανθρώπινες σχέσεις. Και θα μου πείτε τώρα ’’ ήρθε μα και έρχεται αντιμέτωπο’’; Και θα σας απαντήσω πως ναι, διότι όσο και αν ξεμακραίνει από την εποχή που γράφηκε, δεν παύει να επενεργεί σε αλήθειες διαχρονικές. Επίσης βλέπουμε πως παρ’ όλα τα προβλήματα και τις περιπέτειες που συναντά ο άνθρωπος στην ύπαρξη του, ο δρόμος προς τον πλούτο των συναισθημάτων πάντα διδάσκει κι ερμηνεύει την αληθινή ζωή. Είναι ευδιάκριτό λοιπόν το ότι ο έρωτας είναι το στολίδι στις ζωές των ανθρώπων μα στολίδι είναι και οτιδήποτε κοσμεί συναισθηματικά την καθημερινότητα των ανθρώπων.

Μνημονεύοντας την πρώτη έκδοση της ‘’Εμινέ’’ πάμε στο 1988, τότε δηλαδή που έγινε η αρχή να παρουσιαστεί η ερωτική σφραγίδα του Γιάγκου και της Εμινέ. Στο Κρητικό Ερωντικό Τραγούδι του Γιώργη Καράτζη, οι δυο αυτοί νέοι ο Γιάγκος και η Εμινέ μας διδάσκουν ότι όλοι έχουν δικαίωμα και πρέπει να διεκδικούν, να ακολουθούν, τους δρόμους που επιθυμούν όσο διαφορετικοί κι αν είναι, μας διδάσκουν ότι τι πρέπει να ζωγραφίζουμε τις επιθυμίες μας, να δίνουμε πρόσωπο στο όνειρο και να μένουμε πιστοί και αφοσιωμένοι σε οτιδήποτε ερμηνεύει τον ψυχολογισμό μας. Η στιβαρή ωριμότητα του δημιουργού της ‘’Εμινέ’’ στο συναίσθημα δίνει τη δράση στη δραματική αυτή ιστορία.

’’…Κι όλα στο νου ντως τα θωρού με τσ΄ομορφιάς τ΄ αμάτι,

και με λογιώ – λογιώ χαρές τη ζήση ντως γεμάτη.

Με τσι γλυκειές αθιβολές ζαέρι εξεχαστήκα

και με το ζάλο το σιγό σ άλλη δοχή βρεθήκα. ...’’

Ο απαγορευμένος αυτός έρωτας του νεαρού Κρητικού με την κόρη ενός Τούρκου αγά, έχει άγριο τέλος. Και οι δυο πληρώνουν με τη ζωή τους την αγάπη τους. Η Εμινέ, το κλεμμένο παιδί ενός χαΐνη ενώ ζει στα βουνά πλέον μαζί με το Γιάγκο, συναντιέται με το χαΐνη κι εκεί διαπιστώνεται από το ζούδο δηλαδή το σημάδι που έχει η Εμινέ στο χέρι της, ότι είναι το παιδί του χαΐνη, δηλαδή το παιδί που του είχαν κλέψει. Πάνω στη χαρά και την προετοιμασία του γάμου της Εμινέ και του Γιάγκου καταφθάνουν οι τούρκοι που με εντολή του αγά αναζητούσαν το Γιάγκο και τον σκοτώνουν.

’’ ....Κι ως έπεσε το σώμα τζη , νεκρό και ματωμένο,

με τα άλλο σώμα το νεκρό, βρέθηκι’ αγκαλιασμένο.

Κι ήτον τα χέρια του ενούς με τα αλλονού πιασμένα,

Σαν όντεν ήσαν ζωντανοί και στο σεργιάνι εβγαίνα...’’

Εδώ η αγάπη δεν παραμελεί το συναίσθημα ακόμα και μετά από το θάνατο. Συναντούμε ξανά και ξανά σ' όλο το έργο στοιχεία που υμνούν το βάδισμα των ανθρώπων στην φωτεινότητα, το βλέμμα εστιάζεται προς το μέσα κόσμο, τον πιο αληθινό και πολύτιμο. Αυτή η προταιρεότητα και ενασχόληση του μαντιναδολόγου και ποιητή Γιώργη Καράτζη με τον εσωτερικό κόσμο των πρωταγωνιστών συμβαδίζει με το πνεύμα περασμένων εποχών, αφήνει όμως και το στίγμα της επαγρύπνησης σε θέματα συναισθημάτων, διαφορετικότητας, ελευθερίας. Ο οικείος χώρος του έργου ναι, είναι ο έρωτας μα γύρω από τον έρωτα σφραγίζεται η ανθρωπιά, η πνευματική ελευθερία, η φιλία, το δικαίωμα των αληθινών νοημάτων ζωής.

Το έργο ‘’Εμινέ’’ του Γιώργη Καράτζη έχει εκδοθεί και ξανά εκδοθεί , έχει μελοποιηθεί δυο φορές η μια περιέχει μελοποιημένα αποσπάσματα τραγουδισμένα από το Βασίλη Σκουλά και τη Σπυριδούλα Τουτουδάκη, σε μουσική επιμέλεια του Χρήστου Στιβακτάκη και η δεύτερη αφορά ένα ολοκληρωμένο μουσικό έργο με θεατρική διάσταση, χωρισμένο σε σκηνές και εικόνες με αφηγηματικά, χορικά μέρη και τραγούδια, όλα μαζί περίτεχνα ταιριασμένα με την ενορχήστρωση και επιμέλεια του συνθέτη Πάρι Περυσινάκη με βασικό ερμηνευτή το Βασίλης Σταυρακάκη, το Γιώργη Καράτζη στην αφήγηση του έργου του ενώ περιέχει και τη συμμετοχή των γνωστών και καταξιωμένων τραγουδιστών Σωκράτη Μάλαμ (Γιάγκος), Παντελή Θαλασσινού (Ποιητής) και Χρήστου Θηβαίου (Χαϊνης). Όσο για το ρόλο της Εμινέ, σημαντική ήταν η ερμηνεία της Μαρίνας Δακανάλη.

Στην ιστορία της ζωής αυτού του έργου παρόλο που δεν προοριζόταν για θέατρο δέχθηκε πριν από λίγες ημέρες τη δημιουργική προσπάθεια της Θεατρικής Σκηνής Ηρακλείου με τη σκηνοθεσία επεξεργασία του Μάνου Μανιά. Έτσι η υπόθεση που εκτυλίσσεται μέσα από τον κρητικό δεκαπεντασύλλαβο, έδωσε την ευκαιρία σε όσους βρέθηκαν στο Κηποθέατρο «Μάνος Χατζιδάκις» στο Ηράκλειο να παρακολουθήσουν στη σκηνή τη ζωή του Γιάγκου και της Εμινέ και να προβληματιστούν για τα μέρη της ζωής που ξεχωρίζουν ή που θα έπρεπε να ξεχωρίζουν.

Μαντολίνο επί σκηνής: Μαρίνος Σχοιναράκης, Τραγούδι (ζωντανά): Μάνος Δουσμάνης – Ανδρέας Παπαγιαννάκης. Τους ρόλους ερμηνεύουν: Εμινέ: Ραφαέλα Τσούκα, Γιάγκος: Ανδρέας Παπαγιαννάκης, Χαΐνης: Μάνος Μανιάς, Αφηγητής Α’: Ελπίδα Κοντοσιώζιου, Αφηγητής Β’: Μάνος Δουσμάνης